خواجه‌نصیرالدین طوسی یکی از مفاخر جهان اسلام است که در حوزه‌های مختلف، قلم‌فرسایی کرده است. نظر به دیدگاههای دانشمندان و مورخان، نقش خواجه‌نصیرالدین طوسی در تمدن و اخلاق اسلامی و حفظ آن در زمان مغول‌ها، آشکار است. عده‌ای با واردکردن اتهامات (علت سقوط عباسی‌ها را خواجه نصیر دانسته‌اند) نتوانسته‌اند که از نقش نیک خواجه نصیر در اسلام کاسته و صدمه بر ایشان وارد نمایند. هدف از این پژوهش، بیان نقش خواجه‌نصیرالدین طوسی در تمدن و اخلاق اسلامی و سقوط حکومت عباسی بابیان آرای موافقین و مخالفین و با در نظر داشتن بیشتر آرا که موافق نقش مثبت خواجه (حفظ میراث اسلامی) در زمان مغول‌ها بوده‌اند، بوده است. آرای بیشتر مورخین معاصر بر این است که خواجه نصیر برای نجات اسلام و مسلمانان و حفظ دانش وارد دستگاه حکومتی مغول گردیده بود و هیچ‌گونه دلیل منطقی برای منفعت و مصلحت شخصی ایشان یافت نشد. خواجه با پذیرفتن هر نوع خطر وارد دستگاه حکومتی شد تا آن‌ها را مهار کند و مقابل ظلم ایستادگی کند تا بالاخره منتج به نتایجی حیرت‌انگیز شد که چنین درایتی از شخصیتی چون خواجه‌نصیرالدین طوسی برمیآید.
